കനയ്യകുമാർ, ജിഗ്നേഷ് മിവാനി, നവ്ജ്യോത് സിങ് സിദ്ദു, അമരിന്ദർ സിങ് - ഈ നാലു പേരിൽ കോൺഗ്രസിന്റെ വർത്തമാനവും ഭാവിയുമുണ്ട്. കോൺഗ്രസിനെ പോലൊരു പാർട്ടിയെക്കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ ഇതൊരു ലഘൂകരണമല്ലേ എന്ന ചോദ്യമുയർന്നേക്കാം. ഒറ്റ നോട്ടത്തിൽ ഇതൊരു ലഘൂകരണമാണ്. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിൽ നിന്ന് ഇന്ത്യയ്ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം നേടിത്തന്ന പാർട്ടിയാണ് കോൺഗ്രസ്. 136 കൊല്ലത്തെ ചരിത്രമുള്ള കോൺഗ്രസിന് സമാനമായി മറ്റൊരു പാർട്ടി രാജ്യത്തില്ല. ഇന്ത്യയുടെ മുക്കിലും മൂലയിലും കോൺഗ്രസിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യമുണ്ട്. ഏതൊരാൾക്കും എപ്പോൾ വേണമെങ്കിലും ആശ്രയിക്കാവുന്ന, ആരെയും പ്രചോദിപ്പിക്കുന്ന, നേതാക്കളുടെ വൻ നിരയുള്ള പാർട്ടിയാണത്. ബി ആർ അംബദ്കറും സർദാർ പട്ടേലും മൗലാന അബുൾകലാം ആസാദും ശ്യാമപ്രസാദ് മുഖർജിയുമൊക്കെ ഒന്നിച്ചുണ്ടായിരുന്ന മന്ത്രിസഭയ്ക്കാണ് കോൺഗ്രസിന്റെ എന്നത്തേയും ഉദാത്ത നേതാക്കളിലൊരാളായ ജവഹർലാൽ നെഹ്രു നേതൃത്വം നൽകിയത്. ഒരേ സമയം അമ്പരപ്പിക്കുകയും വിസ്മയിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ചരിത്രമാണത്. ആ ചരിത്രം പക്ഷേ, ഇപ്പോൾ ഓർമ്മയാണ്. ഗാന്ധിജിയുടെയും നെഹ്രുവിന്റെയും പട്ടേലിന്റെയും കോൺഗ്രസ് ഇന്നില്ല. പേരിൽ മാത്രം ഗാന്ധിയുള്ള സമകാലിക കോൺഗ്രസിന്റെ വർത്തമാനവും ഭാവിയും അതുകൊണ്ടു തന്നെ കനയ്യയിലേക്കും ജിഗ്നേഷിലേക്കും സിദ്ദുവിലേക്കും അമരിന്ദറിലേക്കും ലഘൂകരിക്കപ്പെടുന്നുവെന്നത് ചരിത്രപരമായ അനിവാര്യതയാവുന്നു.
സെപ്റ്റംബർ 28ന് വൈകീട്ടാണ് കനയ്യയും ജിഗ്നേഷും കോൺഗ്രസിൽ ചേർന്നത്. സ്വാഭാവികമായും വൻവരവേൽപ്പും മീഡിയ കവറേജും ലഭിക്കേണ്ട സംഗതിയാണ്. ഗുജറാത്തിൽ വളർന്നുവരുന്ന എണ്ണം പറഞ്ഞ നേതാവാണ് ജിഗ്നേഷ്. കഴിഞ്ഞ നിയമസഭ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ സ്വതന്ത്രനായി(കോൺഗ്രസിന്റെ പിന്തുണയുണ്ടായിരുന്നു) ജയിച്ചു കയറിയ ദളിത് നേതാവ്. മോദിയുടെയും ഷായുടെയും തട്ടകത്തിൽ കോൺഗ്രസിന് ഒരു തിരിച്ചുവരവ് സമ്മാനിക്കുന്നതിൽ ജിഗനേഷിന് തീർച്ചയായും നിർണ്ണായക പങ്ക് വഹിക്കാനാവും. കനയ്യയെ ജിഗ്നേഷിനൊപ്പം ചേർക്കാനാവുമെന്ന് തോന്നുന്നില്ല. തീപ്പൊരി പ്രാസംഗികനാണ്, ജെ എൻ യു ഉത്പന്നമാണ്, ഇടതുപക്ഷത്തിന്റെ പോസ്റ്റർ ബോയ് ആയിരുന്നു എന്നതൊക്കെ ശരിയാണ്.
സിപിഐ പാർട്ടി ഓഫീസിൽ നിന്നും സ്വന്തം എസി അഴിച്ചെടുത്തുകൊണ്ടുപോയതിൽ കനയ്യയെ കുറ്റം പറയാനാവില്ല. സോഷ്യലിസവും കമ്മ്യൂണിസവും എസിക്ക് പകരം വെയ്ക്കാനാവില്ലെന്നത് ശാസ്ത്രീയമായി തെളിഞ്ഞിട്ടുള്ള കാര്യമാണ്. പക്ഷേ, അവസാനം കനയ്യ കാണിച്ചത് കന്നംതിരിവായിപ്പോയെന്ന് പറയാതിരിക്കനാവില്ല. കോൺഗ്രസിലേക്ക് പോവുകയാണെന്ന് സിപിഐ നേതൃത്വത്തോട് തുറന്നു പറയാനുള്ള ആർജ്ജവം കനയ്യയ്ക്കുണ്ടാവണമായിരുന്നു. ഇന്നിപ്പോൾ സിപിഐയിൽ മാത്രമല്ല രാജ്യത്തു തന്നെ എടുത്തുകാട്ടാവുന്ന ഒന്നാന്തരം നേതാക്കളിൽ ഒരാളാണ് സിപിഐ ജനറൽ സെക്രട്ടറി ഡി രാജ. ലളിത ജീവിതവും ഉയർന്ന ചിന്തയുമുള്ള വ്യക്തി. ആ രാജ രണ്ട് ദിവസം മുമ്പ് പറഞ്ഞത് കനയ്യ സിപിഐയിൽ തന്നെയുണ്ടെന്നും പുറത്തുകേൾക്കുന്നത് കെട്ടുകഥയാണെന്നുമാണ്. ഡി രാജയെപ്പോലൊരു നേതാവിനോട് സത്യം പറയാനുള്ള ചങ്കൂറ്റവും ആത്മാർത്ഥയും കനയ്യയ്ക്കുണ്ടായില്ല എന്നത് ഈ യുവനേതാവിനെക്കുറിച്ചുള്ള മതിപ്പിൽ വലിയ ഇടിവാണുണ്ടാക്കിയത്.
അതവിടെ നിൽക്കട്ടെ. ഈ രണ്ട് യുവകോമളന്മാരുടെയും വരവ് രാഹുലിനും കൂട്ടർക്കും വലിയ മൈലേജ് നൽകേണ്ടതായിരുന്നു. പക്ഷേ, രാഹുൽ ബ്രിഗേഡിന്റെ സ്വന്തം കണ്ടുപിടിത്തമായ നവ്ജോത് സിദ്ദു ആ അത്താഴവിരുന്ന് കുളമാക്കി കൈയ്യിൽ കൊടുത്തു. പഞ്ചാബിൽ ക്യാപ്റ്റൻ അമരിന്ദറിനെ രാഹുലും പ്രിയങ്കയും ചേർന്ന് പുറത്താക്കിയത് സിദ്ദപ്പൻ ഒരാളുടെ നിർബ്ബന്ധത്തിലാണ്. പഞ്ചാബിലെ പ്രശ്നങ്ങൾ വഷളാക്കിയതിൽ അമരിന്ദറിന് പങ്കില്ലെന്ന് പറഞ്ഞാൽ അത് വെറും വെള്ളപൂശലാവും. പക്ഷേ, ക്യാപ്റ്റനെപ്പോലൊരാളെ ഇങ്ങനെ, ഈ സമയത്തല്ല പറഞ്ഞുവിടേണ്ടിയിരുന്നത്. ക്യാപ്റ്റന് പകരക്കാരനായി രാഹുലും പ്രിയങ്കയും ഉയർത്തിക്കാട്ടിയ സിദ്ദുവിന്റെ രാജിയാണ് കനയ്യയുടെയും ജിഗ്നേഷിന്റെയും വരവിന്റെ മഹിമ ചോർത്തിക്കളഞ്ഞത്. ഒരുതരത്തിലും ആശ്രയിക്കാൻ പറ്റുന്ന നേതാവല്ല സിദ്ദു എന്നത് പകൽപോലെ വ്യക്തമായിരുന്നു. പക്ഷേ, വിധേയത്വവും പുകഴ്ത്തലുമാണ് സ്ഥാനമാനങ്ങൾക്കുള്ള മാനദണ്ഡമെന്നാവുമ്പോൾ അമരിന്ദർ അപമാനിക്കപ്പെടുകയും സിദ്ദു ഉയർത്തപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു.
കൈയ്യിലിരുന്ന ആന്ധ്ര കോൺഗ്രസ് കളഞ്ഞുകുളിച്ചതോർക്കുന്നില്ലേ. 2004 ൽ പ്രഥമ യുപിഎ മന്ത്രിസഭയ്ക്ക് അസ്തിവാരം തീർത്തത് ഡിഎംകെ നേതാവ് കരുണാനിധിക്കൊപ്പം കോൺഗ്രസിന്റെ സ്വന്തം വൈ എസ് രാജശേഖര റെഡ്ഡി കൂടിയായിരുന്നു. സിൻഡിക്കറ്റിന്റെ തകർച്ചയ്ക്കു ശേഷം കോൺഗ്രസിനുള്ളിൽ ഉദിച്ചുയർന്ന ഏറ്റവും പ്രബലനായ പ്രാദേശിക നേതാവായിരുന്നു വൈ എസ് ആർ. സോണിയ ഗാന്ധി പാർട്ടിക്കുള്ളിൽ അധീശത്വം അരക്കിട്ടുറപ്പിക്കും മുമ്പ് വൈഎസ്ആർ നേതാവായിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. 2009 ൽ ഹെലിക്കോപ്റ്റർ അപകടത്തിൽ വൈഎസ്ആർ മരിച്ചപ്പോൾ മകൻ ജഗൻമോഹനെ ഒതുക്കാനാണ് ഹൈക്കമാന്റ് ശ്രമിച്ചത്. 1984 ൽ ഇന്ദിരഗാന്ധി കൊല്ലപ്പെട്ടപ്പോൾ മകൻ രാജീവിനെ ഒരു പ്രയാസവുമില്ലാതെ പ്രധാനമന്ത്രിയാക്കിയവർക്ക് വൈഎസ്ആറിന്റെ മകൻ ചതുർത്ഥിയായി. ഞാനല്ലാതെ മറ്റൊരു ദൈവം പാടില്ലെന്ന നെഹ്രു കുടുംബത്തിന്റെ ശാഠ്യത്തിന്റെ ഇരയായിരുന്നു ജഗൻമോഹൻ. ജഗൻ പക്ഷേ, തിരിച്ചുവന്നു. ഇന്നിപ്പോൾ ആന്ധ്രയിൽ ജഗനാണ് നേതാവ്. പക്ഷേ, കോൺഗ്രസിന്റെ പൊടി പോലും ആന്ധ്രയിലില്ല.
പഞ്ചാബ് കോൺഗ്രസിന് മറ്റൊരു ആന്ധ്രയായേക്കാം. ക്യാപ്റ്റൻ അമരിന്ദർ ബിജെപിയിലേക്കുള്ള വഴിയിലാണ്. കർഷക സമരത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ പഞ്ചാബിൽ തൊട്ടുകൂടാത്തവരായി മാറിയ ബിജെപിക്ക് രാഹുൽ ബ്രിഗേഡിന്റെ സമ്മാനമാണ് അമരിന്ദർ. അമരിന്ദറിന്റെയും ബിജെപിയുടെയും പഞ്ചാബ് പദ്ധതികൾ എന്താണെന്ന് വ്യക്തമല്ല. ചിലപ്പോൾ മോദിയും ഷായും ഒരു സർജിക്കൽ സ്ട്രൈക്കിന് തയ്യാറെടുക്കുകയായിരിക്കും. അമരിന്ദറിനെ മുന്നിൽ നിർത്തി കർഷക സമരം അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള സർജിക്കൽ സ്ട്രൈക്ക്. അങ്ങിനെയൊരു പദ്ധതി ബിജെപി നടപ്പാക്കിയാൽ പഞ്ചാബ് കോൺഗ്രസിന്റെ കൈയ്യിൽ നിന്ന് എപ്പോൾ പോയെന്ന് മാത്രം നോക്കിയാൽ മതി. അടുത്ത കൊല്ലം നടക്കാനിരിക്കുന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കോൺഗ്രസിന് ഭൂരിപക്ഷം കിട്ടുന്നില്ലെങ്കിൽ എന്തു വില കൊടുത്തും ക്യാപ്റ്റനെ മുഖ്യമന്ത്രിയാക്കാൻ മോദിക്കും ഷായ്ക്കും വലിയ പ്രയാസമുണ്ടാവില്ല.
പറഞ്ഞുവന്നത് രാഹുൽ ഗാന്ധിയുടെയും പ്രിയങ്ക ഗാന്ധിയുടെയും കോൺഗ്രസ് നേരിടുന്ന പ്രതിസന്ധികളക്കെുറിച്ചാണ്. നെഹ്രുവും ഇന്ദിരയും രാജീവും രാഹുൽ നേരിടുന്ന വെല്ലുവിളികൾ നേരിട്ടിട്ടില്ല എന്നത് ശരിയാണ്. മോദിയെപ്പോലൊരു നേതാവിനെയോ ഇന്നത്തെ ബിജെപിയെപ്പോലൊരു പാർട്ടിയെയോ രാഹുലിന്റെ മുൻഗാമികൾക്ക് നേരിടേണ്ടി വന്നിട്ടില്ല. നെഹ്രുവിന്റെ കാലത്ത് കോൺഗ്രസ് തന്നെയായിരുന്നു ഇന്ത്യയിലെ പ്രബലമായ രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടി . നെഹ്രുവിന്റെ മരണശേഷം മുന്നു കൊല്ലങ്ങൾക്കപ്പുറത്ത് 1967 ലാണ് കോൺഗ്രസിന് ആദ്യത്തെ വൻതിരിച്ചടിയുണ്ടായത്. അന്ന് തമിഴകത്തും ബംഗാളിലും ഒറിസയിലും കേരളത്തിലും ഒരേസമയം കോൺഗ്രസ് അധികാരത്തിന് പുറത്തായി. പക്ഷേ, അന്ന് അഖിലേന്ത്യ തലത്തിൽ ഇന്ദിര തന്നെയായിരുന്നു നേതാവ്. അങ്ങിനെയൊരു നേതാവ് ഇന്നിപ്പോൾ കോൺഗ്രസിനില്ല. കേരളമൊഴികെ മേൽപറഞ്ഞ മൂന്ന് സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ഇപ്പോൾ കോൺഗ്രസിന് കാര്യമായ ഒരു സാന്നിദ്ധ്യവുമില്ല. യുപിയും ബിഹാറും മദ്ധ്യപ്രദേശും കർണ്ണാടകവും പോലുള്ള സുപ്രധാന സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കോൺഗ്രസ് അധികാരത്തിന് പുറത്താണ്. ആളിനാളും പണത്തിന് പണവും ഒരുപോലെയുള്ള അതിഭീമമായ ഒരു തിരഞ്ഞെടുപ്പ് യന്ത്രമാക്കി ബിജെപിയെ മാറ്റാൻ മോദിക്കും ഷായ്ക്കും കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഈ യന്ത്രത്തോട് ഏറ്റുമുട്ടാനുള്ള ഭാവനയോ ശേഷിയോ തനിക്കില്ലെന്നാണ് രാഹുൽ അനുദിനം തെളിയിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത്.
കുടുംബത്തിന്റെ തുടർച്ച ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിലുള്ള അമിതമായ ശ്രദ്ധയാണ് ഇന്ദിരയെ വഴിതെറ്റിച്ചത്. തന്റെ പിൻഗാമി ഇന്ദിരയാവണമെന്ന് നെഹ്രു ഒരിക്കലും ശഠിച്ചിരുന്നില്ല. 1959ൽ ഇന്ദിര കോൺഗ്രസ് പ്രസിഡന്റായതിനെ നെഹ്രു അത്ര കണ്ട് സന്തോഷത്തോടെയല്ല കണ്ടത്. അതുകൊണ്ടു തന്നെയാണ് നെഹ്രുവിന് ശേഷം ശാസ്ത്രിയെ പ്രധാനമന്ത്രിയാക്കുന്നതിൽ കാമരാജിനും കൂട്ടർക്കും വലിയ വെല്ലുവിളികളൊന്നും നേരിടേണ്ടി വരാതിരുന്നത്. പക്ഷേ, പാർട്ടിയുടെയും ഭരണത്തിന്റെയും തലപ്പത്തേക്ക് ഇന്ദിരയെത്തിയതോടെ കാര്യങ്ങൾ മാറി മറിഞ്ഞു. ബാല്യം മുതലേ അരക്ഷിത ബോധമായിരുന്നു ഇന്ദിരയുടെ കൂടപ്പിറപ്പ്. ചെറുപ്പത്തിൽ അമ്മ കമലയ്ക്ക് നെഹ്രു കുടുംബത്തിൽ നേരിടേണ്ടി വന്ന ഒറ്റപ്പെടൽ, പിന്നീട് അധികാരത്തിലെത്തിയപ്പോൾ കാമരാജിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള സിൻഡിക്കറ്റിന്റെ ഉപജാപകങ്ങൾ ഇവയെല്ലാം ചേർന്ന് ഇന്ദിരയെ കുടുംബത്തിന്റെ അത്താണിയും ആശ്രയവുമാക്കി. തനിക്ക് ശേഷം ഇളയ മകൻ സഞ്ജയ്, സഞ്ജയിന്റെ അഭാവത്തിൽ മൂത്ത മകൻ രാജീവ് എന്ന ചിന്തയിലേക്ക് ഇന്ദിര എത്തിയതോടെയാണ് കോൺഗ്രസിനുള്ളിലെ അപചയം രൂക്ഷമാമാവാൻ തുടങ്ങിയത്.
അടുത്തിടെ ജമ്മു കാശ്മീർ സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ രാഹുൽ ആവേശത്തോടെ പറഞ്ഞത് താൻ ഒരു കാശ്മീർ പണ്ഡിറ്റാണെന്നാണ്. രാഹുലിന്റെ പിതാമഹൻ നെഹ്രു ഇത്തരം തറവാട് മഹിമകളിൽ വിശ്വസിച്ചിരുന്നില്ല. നെഹ്രു പ്രഥമവും പ്രധാനവുമായി ഇന്ത്യക്കാരനായിരുന്നു. കോൺഗ്രസിനെ കോൺഗ്രസാക്കിയത് ഗാന്ധിജിയാണ്. 1915 ൽ ഗാന്ധിജി ഇന്ത്യയിലേക്കെത്തിയതോടെയാണ് കോൺഗ്രസിന് പുതിയ ഭാഷയും പുതിയ രൂപവും പുതിയ ഉള്ളടക്കവുമുണ്ടായത്. ഗാന്ധിജിയാണ് കോൺഗ്രസിനെ സാധാരണ മനുഷ്യരുടെ പാർട്ടിയാക്കിയത്. നാല് മണിക്കൂർ മാത്രം മുന്നറിയിപ്പ് കൊടുത്ത് രാജ്യത്തെ മോദി സർക്കാർ അടച്ചിട്ടപ്പോൾ വഴിയാധാരമായ കുടിയേറ്റ തൊഴിലാളികളെ ഡെൽഹിയിൽ രാഹുൽ സന്ദർശിച്ചത് വലിയ വാർത്താ പ്രാധാന്യം നേടിയിരുന്നു. രാഹുലിന്റെ സ്ഥാനത്ത് ഗാന്ധിജിയായിരുന്നെങ്കിൽ ആ മനുഷ്യരുടെ കൂടെ അദ്ദേഹവും നടക്കുമായിരുന്നു. വാക്കിനും ചെയ്തിക്കുമിടയിൽ ഗാന്ധിജിക്ക് അകലമുണ്ടായിരുന്നില്ല.
ഹിമാലയത്തിലും ബർമ്മയിലുമൊക്കെ ധ്യാനിക്കാൻ പോകുന്നതിന് പകരം ഗാന്ധിജിയുടെ ആത്മകഥ ഒന്ന് മനസ്സിരുത്തി വായിക്കാൻ രാഹുൽ ഗാന്ധി തയ്യാറാവണം. മലപ്പുറത്തും വയനാട്ടും വല്ലപ്പോഴും വന്ന് വഴിയോരത്തെ ചായക്കടയിൽ കയറി ചായകുടിച്ച് കുശലം പറയുന്നതിലൂടെ ബിജെപിയെയും ആർഎസ്എസ്സിനെയും നേരിടാനാവുമെന്ന് രാഹുൽ കരുതുന്നുണ്ടെങ്കിൽ കോൺഗ്രസിനെ ദൈവം രക്ഷിക്കട്ടെ എന്നു മാത്രമേ പറയാനുവുകയുള്ളു. ഒരു വശത്ത് കനയ്യയും ജിഗ്നേഷും വരുന്നതുകൊണ്ട് സിദ്ദുവിനെപ്പോലുള്ള കോമാളികൾ ഏൽപിക്കുന്ന ആഘാതത്തിൽ നിന്ന് കോൺഗ്രസിന് കരകയറാനാവില്ല. മോൻസൻ മാവുങ്കലിനെപ്പോലൊരു തട്ടിപ്പുകാരനെ തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയാത്ത ഒരാളാണ് കേരളത്തിൽ കോൺഗ്രസിന്റെ അമരത്തുള്ളതെന്നും ഇതോടൊപ്പം കൂട്ടിവായിക്കണം. തുരങ്കത്തിനപ്പുറത്ത് ഇപ്പോഴും പ്രകാശമുണ്ടെന്ന വിശ്വാസമാണ് കോൺഗ്രസിൽ പ്രതീക്ഷയർപ്പിക്കാൻ സാധാരണ മനുഷ്യരെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യ ഒരു മതരാഷ്ട്രമാവരുതെന്ന വീക്ഷണവും കാഴ്ചപ്പാടുമുള്ള ഈ സാധാരണ മനുഷ്യരുടെ പാർട്ടിയാവുന്നതിലൂടെ മാത്രമേ കോൺഗ്രസിന് മുന്നോട്ടു പോകാനാവുകയുള്ളു. അതിനുള്ള നേതൃത്വമാണ് കോൺഗ്രസിൽ നിന്ന് കാലവും ചരിത്രവും ആവശ്യപ്പെടുന്നത്.
